UITGESPROKEN: Dat ge-jij en ge-jou
Als het op tutoyeren aankomt, krijgen luisteraars opeens uitschuiftenen. Hoe gevoelig dat ligt! Blijkt wel uit de vele reacties op mijn stukje van vorige week.
De meeste mensen vinden het maar niks, dat ge-je en ge-jou. Zij vragen zich af waar het normale fatsoen is gebleven. Een beetje beleefdheid, noem het respect. Vooral ouderen zijn er helemaal niet van gediend om met ‘je’ te worden aangesproken, zeker niet door onbekenden, door jonge snotapen, of als zij ergens klant zijn. Graag wat afstand!
Nederlanders worden steeds lomper. Des te gekker nu blijkt dat bedrijven hun klanten opzettelijk met jou en jij aanspreken, dat vinden zij vertrouwelijk, betrokken en lekker vriendschappelijk klinken.
Ik zag het ook weer tijdens mijn vakantie in Frankrijk. Zoals sommige Nederlanders dan brutaalweg een restaurant binnen stormen, rechtstreeks op de ober af, met opgeheven vinger: ‘Ik heb even een vraagje! Tot hoe laat ben je open?’
De typisch Franse reactie vind ik dan altijd weer vermakelijk, hoe zo’n Hollandse hufter dan even fijntjes op z’n plaats wordt gezet: ‘Bonjour, monsieur! Qu’est-ce qui vous etes arrive?’ ‘Goededag, meneer! Wat is er met u aan de hand?’
Kinderen die de leraar Piet noemen, hun ouders Kees en Thea, of Theo is tegenwoordig ook mogelijk.
‘Als ik zeg dat ik niet met jij en jou aangesproken wil worden, reageren ze vaak met: ik wil je alleen maar even zeggen… Er wordt niet eens geluisterd’, mailt mij mevrouw Broekarts.
Kleinkinderen die lopen te je-en en jou-en tegen hun grootouders!
‘Wat dacht je van de bizarre gewoonte in sommige gezinnen waar kinderen hun ouders aanspreken met Piet en Annie?’, schrijft Walter. ‘Terwijl de allermooiste naam die je als vader kunt krijgen toch heus Papa is! Wat dacht je van ‘Mamma’? De liefste naam van het hele huisgezin. Niemand anders heet zo!’
Marja uit Ouwe Syl schrijft me dat ze soms aan de telefoon ook wel wordt toegesproken met ‘Ach, mevrouwtje!’
‘Bij gebruik van ‘je’ is er geen terugweg meer, je kunt dan niet meer overstappen op u, zonder dat je daarmee uitdrukkelijk afstand neemt,’ schrijft Leonard.
Maar Margriet raken ze niet met een populair, amicaal toontje. En inderdaad: je kunt je overal wel aan storen. ‘Ik word altijd fatsoenlijk behandeld, ook bij Ziggo en bij m’n energiemaatschappij’, mailt Margiet.
Bedrijven als IKEA, Ziggo en Jumbo je-en en jou-en er onbeschaamd op los, Albert Heijn doet er nu ook aan mee, zelfs de Belastingdienst en het Justitieel Incassobureau dat bekeuring int. Nou, ik houd liever afstand van alles wat met de overheid te maken heeft. Mijn vrienden worden dat nooit!
Reclamemakers maken er vaak een potje van, RTL toetert doorlopend je en jij tegen de kijker. En tegen jou natuurlijk. De NOS doet het neutraler: geen je of jij, maar gewoon, zonder aanzien des persoons: goedenavond!
‘Wij ergeren ons vooral aan de vrijpostigheid. Je mag dit en jij kunt dat. Schijnt tegenwoordig modern te wezen’, emailt Henk uit Franeker.
Tegen al die net even te intieme, zogenaamd vriendschappelijke benaderaars zeg ik, met alle respect: Begin elke communicatie gewoon met u. Dan merk je gaandeweg het gesprek wel of het wat losser mag. Dan zit je altijd goed!
Reageren? Graag! Email naar j.vannoord@omroepzilt.nl
