Gemeenten voldoen ruim aan Spreidingswet, maar zoeken nog woningen voor statushouders

Met een asielboot en een regulier asielzoekerscentrum voldoen Harlingen en Waadhoeke ruimschoots aan de maatstaven van de Spreidingswet. Wel moet in beide gemeenten nog voor ruim 100 statushouders een woning worden gevonden.

De Spreidingswet is sinds februari van kracht en moet het aanmeldcentrum in Ter Apel ontlasten door asielzoekers gelijkmatiger over het land te verdelen. De wet geeft per gemeente een streefgetal voor het aantal opvangplekken dat moet worden gerealiseerd.

Het kabinet-Schoof wil echter zo snel mogelijk van de wet af om de toestroom van asielzoekers te ontmoedigen. Daardoor is het onduidelijk of deze taakverdeling nog lang van kracht blijft.

Meer opvangplekken dan de wet vereist
In Friesland moeten er volgens de maatstaven van de Spreidingswet bijna 3.400 opvangplekken voor asielzoekers zijn, maar er worden al ruim 4.200 mensen opgevangen. Dit steekt af tegen andere regio’s, vooral in de Randstad, waar naar verhouding veel minder opvangplekken zijn.

Ook Harlingen en Waadhoeke zitten ruim boven hun doelstellingen. Waadhoeke moet bijvoorbeeld 245 plekken hebben, maar biedt er 430 in Sint Annaparochie, waar een regulier asielzoekerscentrum (AZC) en een opvang voor alleenstaande minderjarigen zijn gevestigd. Hier verblijven op dit moment zo’n 170 minderjarigen.

Harlingen moet volgens de wet 74 plekken hebben, maar biedt er 164 op de asielboot, het tijdelijk ingerichte riviercruiseschip Bellejour. Het contract met het COA loopt op 15 januari 2025 af, en binnenkort starten gesprekken over verlenging.

De meeste bewoners op de locaties in Harlingen en Sint Annaparochie komen uit Syrië, Irak, Eritrea, Jemen en Turkije. Het regelen van hun opvang valt onder het COA, terwijl de opvang van Oekraïense vluchtelingen rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester valt.

Doorstroom traag wegens woningnood
Daar staat tegenover dat beide gemeenten achterlopen met hun taakstelling om voor statushouders huisvesting te regelen. Harlingen moet dit jaar nog voor 26 personen met een verblijfsvergunning woonruimte vinden, Waadhoeke zelfs voor 77 personen.

Dat is geen eenvoudige opgave, want woningen liggen niet voor het oprapen. “De doorstroom van statushouders gaat erg traag vanwege de woningnood”, zegt COA-woordvoerder Jolanda Bolt.

Zo verblijven er momenteel 34 statushouders op de asielboot in Harlingen, in afwachting van een verhuizing naar een hotelaccommodatie buiten de gemeente. Dat is vooralsnog niet gelukt.

Voor het huisvesten van statushouders werkt Harlingen samen met woningcorporatie de Bouwvereniging. De gemeente onderzoekt daarnaast of er andere mogelijkheden zijn voor de tijdelijke opvang van statushouders, zoals door leegstandbeheerder CareX.

Waadhoeke laat weten ook bezig te zijn met een plan voor de huisvesting van statushouders. “Het verhuurcircuit beslaat vele partijen”, aldus een woordvoerder van de gemeente. “Zo nu en dan dient zich een particuliere aanbieder aan voor het verhuren van een woning. Deze kan dan ook mogelijk aan statushouders worden toegezegd.”

Waddeneilanden
Volgens de Spreidingswet zouden de Waddeneilanden eveneens asielopvang moeten bieden, met 26 plekken op Terschelling en 7 op Vlieland. Maar omdat de benodigde ondersteunende voorzieningen ontbreken, worden er geen asielzoekers opgevangen.

De Waddeneilanden hoeven ook geen statushouders te huisvesten. Die taak is in een herverdelingsregeling overgenomen door de gemeente Leeuwarden.