Wat betekent de nieuwe concessie voor veerdiensten? ‘We willen een openbaar debat’

Binnen een paar jaren zal de overheid een nieuwe concessie verlenen voor de waddenveerdiensten, die nu door Doeksen en Wagenborg worden onderhouden. Wat gaat dat allemaal inhouden? Daarover moet een publiek debat komen, vinden Henk Tameling en Henry Drost.

“Het gaat niet alleen om die concessie, maar ook de vraag wat voor energie er wordt gebruikt”, zegt schrijver en publicist Henk Tameling. “Wat betekent het voor de eilanden en Harlingen, en voor de kosten? En ook: wie beslist hier eigenlijk over?”

Onderhands gegund
De huidige concessie voor de veerdiensten tussen Harlingen, Terschelling en Vlieland is in 2014 onderhands gegund aan Rederij Doeksen. Deze gunning volgde nadat alle 21 aandeelhouders van Eigen Veerdienst Terschelling (EVT) werden uitgekocht.

“Dat is geen openbare aanbesteding geweest, zoals Europa dat wel voorschrijft”, aldus Tameling, die een boek schreef over de jarenlange strijd tussen de EVT en Doeksen, De slag om de veerboten (2023). “Dat gaat dus nu wel gebeuren. De procedure is gestart, mensen worden gehoord, er zijn allerlei panels geweest.”

De aanbesteding gaat naar verwachting al medio 2026 plaatsvinden, voordat de nieuwe concessie in 2029 echt van start gaat. “Daarvoor wordt een lijst van eisen gemaakt waaraan rederijen moeten voldoen. Dat wordt nu bedacht door adviesorganen en het ministerie. Veertien organisaties mogen inspreken.”

Kapers op de kust
Dat de veerdiensten na 2029 nog steeds uitgevoerd worden door Doeksen en Wagenborg, is niet vanzelfsprekend. “Er zijn ook andere kapers op de kust”, zegt Tameling. “Een Nederlandse scheepswerf als Damen, die elektrische veerboten maakt. Bedrijven in Duitsland en Scandinavië zouden kunnen meedingen, of een bedrijf als Arriva dat duidelijke groeiambities heeft en onlangs is overgenomen door een investeringsmaatschappij.”

Op Ameland wil een groep ondernemers meedingen naar de nieuwe concessie. Zij zijn ontevreden over de dienstverlening van Wagenborg en de beperkte inspraak van eilanders. Vorig jaar november richtten zij een eigen coöperatieve rederij op, de Amelander Veerdienst. Als grote voorbeeld nemen zij de Texelse veerdienst Teso, waar eilanders zelf aandeelhouder zijn.

Burgerberaad
De nieuwe concessie verdient een “burgerberaad”, zegt Tameling. Samen met Henry Drost, oud-uitgever van de Harlinger Courant en auteur van De Terschellinger boot (2023), organiseert hij op zondagmiddag 18 februari een discussie bij boekhandel Van der Velde in Harlingen.

“We hopen dat hierover in Fryslân een openbaar debat ontstaat, dat er meer aandacht voor het onderwerp komt en we allerlei ideeën kunnen genereren.”