Vrijwilligers krijgen meer begeleiding bij een nieuwe containerramp

Als de kust weer vol komt te liggen met rommel zoals na de containerramp met de MSC Zoe, is er meer geregeld voor vrijwilligers die willen meehelpen met het opruimen.

Rijkswaterstaat en Veiligheidsregio Fryslân zijn er nu klaar voor.
“De calamiteiten met de MSC Zoe overkwamen ons destijds. We wisten ook niet goed wat we met al die vrijwilligers moesten. Dat blijkt ook wel uit de evaluatie”, zegt Martin Kool, programmaleider Netwerksamenleving bij Veiligheidsregio Fryslân.

De aanleiding was dus de containerramp van vijf jaar geleden. Aan de hand van de ervaringen na deze ramp is er een zogeheten ‘handreiking’ ontwikkeld.

“Het mooie daarvan is dat het niet alleen voor bij kustvervuiling is”, legt Kool uit. “We hebben het breder opgepakt. Wij zien bij verschillende calamiteiten dat onze inwoners graag willen helpen.”

Veilige werkomgeving
Het betekent in de praktijk dat er contact wordt opgenomen met initiatiefnemers die willen helpen. Het belangrijkste daarbij is dat er een veilige werkomgeving is.

“Mensen krijgen ook steun en faciliteiten. Natuurlijk kijken wij ook naar onze eigen rol. Dat ontstaat vooral vanuit de gemeenten. Als vrijwilliger krijg je een aanspreekpunt en kom je in contact te staan met de crisisorganisatie.”

De handreiking van de Veiligheidsregio is samen ontwikkeld met Veiligheidsregio Groningen en -Noord-Holland Noord.
“Wij zijn ook landelijk actief om die handreiking te laten zien als ‘best practise’. Het wordt landelijk omarmd”, geeft Kool aan.

Rijkswaterstaat heeft ook niet stilgezeten, al lijkt vijf jaar na de MSC Zoe wel wat aan de late kant. Maar volgens Erik Baak (adviseur crisisbeheersing bij de landelijke crisisorganisatie van Rijkswaterstaat) zijn daar wel redenen voor.

“Dit soort zaken vergt een hele grote evaluatie. We zijn met de aanbevelingen aan de slag gegaan. Verder is het niet alleen voor Noord-Nederland opgepakt, maar gaan we hier ook landelijk mee aan de slag”, legt Baak uit. “Door de coronacrisis is alles ook vertraagd. Maar we kunnen nu overgaan tot implementatie.”

‘Professionele vrijwilligers’
Er zijn nu calamiteitenplannen, draaiboeken en inzetplannen gemaakt voor als er afval op de kust belandt.

Voor de inzet van vrijwilligers richt Rijkswaterstaat zich op zogenaamde professionele vrijwilligers: mensen die bijvoorbeeld al goed thuis zijn op het Wad, zoals wandelgidsen.

Maar wat betekent dat nu concreet? Baak: “We zoeken graag de samenwerking met alle professionele vrijwilligersorganisaties hier in de regio zodat we gezamenlijk dit soort scenario’s het hoofd kunnen bieden.”

Materiaal en vrijwilligers
Ook is er op afroep materiaal beschikbaar. “Zoals overalls, persoonlijke beschermingsmiddelen, harken en scheppen, zodat we zo snel mogelijk de kust weer schoon kunnen maken.” Verder zijn er ook tenten beschikbaar.

Vrijwilligers worden ook geregistreerd en krijgen instructies. Zij zijn ook verzekerd, mocht er iets misgaan, zegt Baak.

“We sluiten overeenkomsten af met de betrokken vrijwilligersorganisaties en er wordt een volledige paragraaf gewijd aan hoe we omgaan met aansprakelijkheid. Daarnaast sluiten we ook overeenkomsten af met de personen die vanuit die organisaties zijn aangesloten.”

Nederland is er klaar voor
Alle seinen staan nu op groen om dit alles ook in de praktijk te brengen, geeft Baak aan. “Als het morgen gebeurt, kunnen we handelen.”

Er moet nog wel geoefend worden en dat staat voor dit jaar in de planning. De rest van het land volgt later, zo vertelt de rampenman van Rijkswaterstaat.

“We gaan over tot een landelijke uitrol. Om te beginnen met Noord-Nederland. Daarna de Hollandse kust, daarna de Zeeuwse delta en daarna gaan we ook de binnenwateren faciliteren.”