VIDEO: Eilanders luid en duidelijk in Waddendebat, maar toekomst veerboten blijft onzeker

Inwoners van de Waddeneilanden blijven met zorgen zitten na het jaarlijks Waddendebat in de Tweede Kamer. De toekomst van de eilanden werd uitgebreid besproken, maar toezeggingen ontbraken.

In 2029 gaat er een nieuwe concessie in voor de veerdiensten naar de Friese Waddeneilanden. Daarmee kan het zo zijn dat er na bijna 120 jaar een einde komt aan de huidige veerboten. Eilanders hebben daar grote zorgen over.

Bereikbaarheid onder druk
“Het gaat hier om de bestaanszekerheid van de bewoners van het gebied”, zegt Aant Jelle Soepboer van NSC met klem. Hij bracht bijna alle punten in die de eilanders hadden meegegeven.

PVV-kamerlid Hidde Heutink sluit zich daarbij aan: “Voor de PVV is het van groot belang dat de vervoerder bijdraagt aan de welvaart en de leefbaarheid op het eiland. Veel inwoners van het eiland zijn werkzaam bij de rederij. Dat staat nu niet goed beschreven in de eisen voor een nieuwe concessie.”

Een van de zorgen van Heutink is het terugschroeven van de afvaarten door Rederij Doeksen. In 2024 stonden er al minder overtochten ingepland vanwege teruglopende toeristenaantallen en personeelstekort. Doeksen zegt ook minder te varen om de uitstoot in het Waddengebied te verminderen.

“Onbespreekbaar”, zo zegt Heutink. “Ze moeten het personeelstekort oplossen. Maar minder afvaarten vanwege uitstoot gaat er bij de PVV helemaal niet in. Eilanders moeten er altijd op kunnen rekenen.”

Soepboer was ook duidelijk over de positie van de eilandbewoners: “Het is geen openluchtmuseum. Neem de mensen mee, zet ze op een.”

Varen op tijd
Glimina Chakor van Groenlinks-PvdA pleitte voor onderzoek naar het varen op tij om zo het baggeren te beperken. “Dan maar alleen bij hoogwater naar de eilanden varen.”

Daarbij wees ze op het belang van de natuur. Baggeren heeft veel impact voor het Wad en zorgt ervoor dat de Werelderfgoed-status onder druk komt te staan. “Het natuurperspectief zit hier niet aan tafel. Alle eilanders zeggen dat ze trots zijn op het werelderfgoed.”

Ze benadrukken dat de verschillende belangen niet tegen elkaar uitgespeeld moeten worden. “Ik wil gewoon de scenario’s op een rij zetten. Het is een ‘en-en’-verhaal en geen ‘of-of’-verhaal.”

Meerdere Kamerleden waren het erover eens dat het debat over het Wad onvoldoende ruimte krijgt. Daarom is besloten om het Waddendebat opnieuw vaker per jaar te houden.

Niet minder worden
Minister Barry Madlener reageerde op de zorgen: “Het doel is geen verslechtering van wat er op dit moment is. Op tij varen zou een enorme verslechtering zijn van de bereikbaarheid.”

De PVV kaatste de bal direct terug en wees op de slechtere situatie in de nacht: “De bereikbaarheid van Ameland is al achteruit gegaan en Doeksen schrapt nu ook al afvaarten.”

Madlener erkende de problematiek, maar benadrukte dat veiligheid ook een rol speelt: “Er heeft een ongeluk plaatsgevonden. Ik heb de nabestaanden beloofd om de veiligheid te verbeteren. Maar we gaan nu kijken wat er kan worden verbeterd in de bereikbaarheid. Die boten zijn niet gemaakt om maar 20 kilometer per uur te varen.”

Over de toevoegingen die de eilanders in de concessie willen zien, waarschuwt de minister: “Het moet niet zo zijn dat het te ingewikkeld wordt, dat er straks niemand meer wil inschrijven.”

Een volledige vrije markt ziet hij echter niet als oplossing. “Uit de marktanalyse blijkt dat dit met een nieuwe concessie het beste gaat werken.”

Geen verlening en geen subsidie
De vraag om de bestaande concessie te verlengen werd door staatssecretaris Chris Jansen direct van tafel geveegd: “Kan vanwege juridische redenen niet.”

Ook de oproep om subsidie van het Rijk uit te geven om de kosten voor eilanders te verlagen, wees hij af. “Er is nu ook geen sprake van en er is in de huidige begroting ook geen ruimte.”

Wel beloofde hij dat de korting voor eilanders blijft vastgelegd.

“We moeten vertrekken vanuit het perspectief van bewoners. Maar er zijn ook belangen die het gebied overstijgen, zoals Europese regels”, zegt staatsecretaris Jansen.

Zorgen niet weg
De belangen van de eilanders zijn duidelijk teruggebracht, maar of dit wordt omgezet in concreet beleid blijft onzeker. “Mijn zorgen zijn nog niet weg”, reageerde Terschellinger raadslid Jan Willem Adams.

“Het is goed dat de Kamerleden luisteren, nu de minister en de staatssecretaris nog.”

Wat wel vaststaat, is dat het Waddendebat vaker gevoerd zal worden. De eilanden zullen dus niet meer maar een keer per jaar kort aan bod komen, maar structureel op de politieke agenda blijven staan.