Toezicht op de bruine vloot schiet tekort: Onderzoeksraad wil actie van minister
Foto: CAMJO Media
Het toezicht op de bruine vloot schiet flink tekort. Tot die conclusie komt de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De raad is zeer kritisch in een rapport, naar aanleiding van twee ongelukken vorig jaar.
In 2017 bracht de Onderzoekraad ook al een rapport uit. Met de aanbevelingen uit dat rapport zijn er wel initiatieven genomen om de vloot veiliger te maken, maar het beoogde resultaat blijft volgens de Onderzoeksraad uit.
De bruine vloot is niet aantoonbaar veiliger geworden. Passagiers hebben ook geen mogelijkheid om te controleren of een schip veilig is, stelt de Onderzoeksraad.
De Onderzoeksraad concludeert over de hele keten ‘een gebrek aan specifieke kennis’ van de historische schepen. Die expertise is wel nodig om risico’s en kwetsbare punten in kaart te brengen.
Systeem functioneert niet
Het systeem dat nu de veiligheid in de gaten moet houden, functioneert niet goed. In theorie ligt het toezicht bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Maar in de praktijk wordt de inspectie en certificering uitbesteedt aan drie keuringsbureaus.
De regels laten concurrentie tussen de keuringsbureaus toe. Dat kan ten koste gaan van de veiligheid. De bureaus wordt weer op normen toetst door de Raad van Accreditatie. Maar dat systeem werkt ‘onvoldoende’, stelt de Onderzoeksraad.
“Er is veel ruimte voor interpretatie van wet- en regelgeving”, schrijft de Onderzoeksraad. De bureaus zijn door beperkte keuringsnormen niet goed voorbereid op hun taak, zo blijkt. Deze normen zijn beperkt en bieden ook geen afkeuringscriteria.
Te weinig capaciteit en prioriteit
De ILT is niet in staat om te sturen, stelt de Onderzoeksraad. Dat komt door te weinig capaciteit en door andere prioriteiten. Dat geeft de ILT zelf ook toe. De vloot heeft nauwelijks verplichtingen bij de ILT.
Daardoor kan de ILT geen garantie geven dat de veiligheidscertificaten die de keuringsbureaus afgeven aan de correcte eisen voldoen. Zonder goed toezicht blijft het onduidelijk of certificaten en het zogenoemde ‘Bewijs van Tuigage’ wel terecht zijn afgegeven.
Verantwoordelijkheid bij de schepen zelf
Verder worden schippers en eigenaren van schepen nog te weinig op hun verantwoordelijkheid aangesproken. Maar de Onderzoeksraad zegt ook dat de mensen die zich wel inzetten voor de veiligheid op hun schepen, dat door ‘dit gebrekkige toezicht’ niet goed genoeg kunnen doen.
Branchevereniging BBZ (Vereniging voor Beroepschartervaart) heeft in de afgelopen jaren goede initiatieven opgezet. Desondanks constateert de Onderzoeksraad grote verschillen in kennis bij schippers en eigenaren. Dat levert veiligheidsrisico’s op.
Er is in de sector geen goed, overkoepelend beeld van de veiligheidsrisico’s. De Onderzoeksraad wil dat het uitwisselen van praktische kennis meer wordt gestimuleerd.
Adviezen aan het ministerie
De Onderzoeksraad heeft vier aanbevelingen gedaan aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat. De Raad voor Accreditatie moet zijn verantwoordelijkheid oppakken, zo is het eerste advies. Verder wil de Onderzoeksraad professionele eisen vastleggen.
Daarnaast moet ervoor worden gezorgd dat veiligheidseisen actueel blijven en worden aangepast. En ten slotte moet er een systeem worden ingericht waarbij het hoofdcertificaat ongeldig wordt verklaard als onderdelen daarvan vervoeren. Daar moet ook op worden gehandhaafd, vindt de Onderzoeksraad.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid zegt ook nadrukkelijk te verwachten dat niet alleen de officiële instanties, maar ook alle andere partijen actief actie ondernemen.
De aanleiding van het rapport zijn twee dodelijke ongelukken met in totaal twee slachtoffers. Een daarvan was in augustus 2022. Toen kwam de 12-jarige Tara om het leven toen de giek afbrak. Tara was met klasgenoten op zeilkamp. Ze was onderweg van Harlingen naar Vlieland toen het misging. De giek bleek aangetast te zijn door houtrot.
De andere in mei 2022. Daar stierf een 79-jarige man en een vrouw raakte zwaargewond. Volgens de politie was de giek van het schip gevallen.
De Onderzoeksraad heeft eerder onderzoek gedaan naar ongelukken in de bruine vloot. Toen was de aanleiding ook een dodelijk ongeluk. In 2016 kwamen drie Duitse toeristen om het leven nadat de mast van zeilschip Amicitia afbrak.
De mast was voor driekwart verrot. De conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid in 2017 was: er is te weinig kennis bij schippens, een gebrekkige keuring van masten en er is beperkt toezicht op de bruine vloot.
