Tien keer minder geluidshinder van F-35 mogelijk: “Maar zo gaat het niet voelen”

Marsum en Jelsum profiteren het meest van een andere manier van opstijgen van F-35’s van de vliegbasis Leeuwarden. In Menaam kan de overlast juist toenemen.

Dat blijkt uit onderzoek van het NLR (Nationaal Lucht en -Ruimtevaart Laboratorium) in opdracht van defensie.

De resultaten zijn donderdag aan de dorpen gepresenteerd. Er is door het NLR gekeken naar andere manieren om op te stijgen en te landen. Daaruit blijkt dat als de F-35 met de naverbrander opstijgt en die bij het vertrek van de basis uitzet, dit veel geluid scheelt.

Pieken van 115 decibel zouden dan tot het verleden kunnen behoren. Die pieken kunnen met wel 10 decibel verlaagd worden. “Dat is tien keer zo weinig”, zegt basiscommandant Johan van Deventer.

Ook al is het veel minder, Van Deventer waarschuwt wel dat het niet zo voelt. “Je hoort bij dit soort waarden nog steeds een straaljager.” Hij denkt wel dat mensen zullen merken dat het minder is dan in het verleden.

Malheur voor Menaam
Voor de dorpen direct naast de vliegbasis en Leeuwarden is het goed nieuws. Maar het pakt minder goed uit voor Menaam. Daar neemt de geluidshinder toe.

Het gaat om 3 decibel. De impact daarvan is veel minder, zegt Van Deventer, omdat het geluidsniveau daar lager is dan in de omliggende dorpen.

Solidariteit in de dorpen
Gerard Veldman van dorpsbelang Jelsum-Koarnjum is blij met de uitkomsten. Het geeft volgens hem duidelijk aan dat er winst te behalen valt en dat de geluidspieken aangepakt kunnen worden.

Dat het voor Menaam net anders uitpakt, ziet Veldman ook. Maar hij zegt dat er solidariteit is onder de dorpen: “Als je 10 decibel minder kunt hebben en dat zou een verhoging van 3 à 4 dB elders worden, dan is dat een belangrijk verschil. Dan moet je heel goed luisteren om die 3, 4 eruit te halen.”

Wat problematisch blijft, is de landing. Die is en blijft luid.

Volgens Van Deventer is daar niet veel aan te doen: “We hebben verschillende varianten getest. Met een hogere aanvliegroute bijvoorbeeld, maar dat geeft een hardere landing en dat geeft een hoger risico.”

Winst bij de landing
Volgens Veldman is daar wel winst te behalen. “Ze landen nu regelmatig in een zogenaamd ‘circuit’. Dan maken ze een rondje boven de basis. Dat geeft overlast in Stiens en Britsum. Ze kunnen er ook voor kiezen rechtstreeks te landen. Dat scheelt wel geluid.”

Van Deventer wil daar echter niet zonder: “Dat is een basisvaardigheid van vliegers. Het is een standaard die wereldwijd gebruikt wordt en ook in oorlogsgebied. Dat moeten wij oefenen.”

Veldman hoopt dat er toch over te praten valt: “Al zouden ze het wat minder vaak doen, dan is dat al winst.”

Nog aan werken
De komende maanden wordt verder gewerkt aan de andere vliegpatronen. Volgens Van Deventer is dat voor de vliegers geen probleem: “Ze moeten even weten wat ze moeten doen en dan doen ze het.” Dat duurt waarschijnlijk een maand of drie.

Het rapport van NLR is niet direct een blauwdruk voor de andere bases in Nederland, zegt Van Deventer. Volgens hem wordt er in Volkel wel gekeken naar de uitkomsten, maar kan het daar net anders werken. “Daar liggen de dorpen er weer anders bij dan hier in Leeuwarden.”