Terschellingers nog steeds kritisch op plannen veerdienst: “Lokale binding ontbreekt”

Terschellingers konden dinsdagavond in discussie met het ministerie over de nieuwe veerbootconcessie. Zo’n 40 eilanders gingen in gesprek over de eisen voor de nieuwe veerdienst.

Het Programma van Eisen omschrijft eigenlijk alle eisen waar de aanbieder van de veerdienst van 2029 tot 2044 aan moet voldoen. Het concept van dat eisenpakket lijkt heel erg op wat de huidige aanbieder, Rederij Doeksen, nu al uitvoert.

Toch zijn daarmee de zorgen van Terschellingers niet weg, bleek tijdens een inspraak en discussieavond in de grote zaal van ET10 op het eiland.

Het grootste punt van zorgen is de lokale binding. Hoever mengt een nieuwe aanbieder, mogelijk zelfs een buitenlandse partij, zich net zoveel in de gemeenschap als Rederij Doeksen dat nu doet.

“U heeft vier hoofddoelen gesteld, maar het doel lokale binding ontbreekt nog”, reageert een eilander. “Deze vier doelen die nu zijn opgeschreven, zijn overal ter wereld toepasbaar.”

Rederij Doeksen sponsort momenteel sportclubs, evenementen en andere eilander initiatieven. Een groot deel van het kantoor zit op het eiland dus is er ook veel werkgelegenheid op het eiland.

Dat zijn allemaal punten die volgens de eilanders niet terug te vinden zijn in het nieuwe Programma van Eisen.

Een vraag van eilander Martinus Kosters is of de Rederij niet ook gesubsidieerd kan worden. “Overal in Europa, behalve in het Waddengebied dragen de lokale of de nationale overheden bij in de exploitatie”, zegt Kosters. “Soms de hele exploitatie, soms gedeeltelijk. Maar hier brengen ze geen stuiver in, en ze bepalen wel alles.”

Kosters bedoelt daarmee dat er geen cent subsidie van het Rijk in de veerdienst wordt gestoken. Daardoor moet een Rederij zelf de broek ophouden en met de winst de onrendabele tijden dekken.

De prijs van kaartjes is daardoor hoger dan bij OV waar de overheid een deel van subsidieert. “Sterker nog, het Rijk trekt geld uit de exploitatie onder het mom van, dat moet de Rederij betalen voor de huur van de bruggen en terreinen. Dat gaat om 4 tot 5 ton naar schatting.”

Volgens het ministerie is er geen ruimte in de begroting om geld te gaan steken in de veerdiensten. “Bullshit!”, reageerde een eilander. “De begroting voor 2029 is toch nog helemaal niet gemaakt? Dit is gewoon een keuze, de verkeerde.”

Goederenvervoer niet geregeld
“Alles komt met de boot, zo ook de koffie en de thee waar jullie nu aanzitten”, merkt een eilander op. “Maar daar is niks over afgesproken in deze documenten, alleen de passagiersdienst staat centraal.”

En het ministerie bevestigd dat. “Dat is ook echt het contract waar we nu mee bezig zijn, enkel personenvervoer. Er staat nu wel in dat de rederij minstens één schip moet hebben waar vrachtwagens op kunnen.”

Dat is er volgens het ministerie ingekomen na de inspraakronde van vorig jaar. “Op verzoek van uzelf staat het er nu bij in, maar vrachtvervoer is in principe aan de vrije markt.”

Geen inspraak verder
Deze inspraakronde is nu de laatste ronde die het ministerie doet. Daarna kunnen rederijen inschrijven voor de concessie. Ook dat is iets wat veel eilanders niet lekker zit.

“De gunning is aan u”, zegt eilander Kosters in de discussie. “Wij als eilanders hebben er geen invloed op wie er hier komt varen. De gemeente zou zich er mee moeten kunnen bemoeien.”

Dat bleek ook toen de avond werd geopend met een vraag aan het ministerie: “Wie van jullie team komt er van een eiland?”

“Nou geen één, maar we komen er wel graag en we doen ons best”, was de reactie. “Wij kunnen als eilanders bepaalde eisen belangrijker vinden dan jullie op het ministerie, maar jullie nemen daar die beslissing”, reageert een eilander.

“Den Haag houdt het in zijn eigen handen, dat is niet goed”, zegt Kosters. “Ze denken dat zo’n inspraakronde voldoende is, dat is het dus niet.”

Meerdere eilanders geven aan dat mogelijk de gemeenteraad of provincie toch een stem moet krijgen in de gunning. “Waar bij ons de angst in zit is dat het straks naar de goedkoopste partij gaat, en dat wij dan met de gebakken peren zitten”, reageert raadslid Aukje Schol.

Maar volgens het ministerie is dat niet aan de orde. De tarieven staan al vast en de overheid pompt er geen geld in. De goedkoopste partij heeft dus geen meerwaarde voor het Rijk.

Aantal afvaarten
In de nieuwe concessie zijn een aantal aspecten over de hoeveelheid afvaarten meegenomen. Zo is er een minimum aantal afvaarten wat per dag moet varen en is er een minimum aantal per jaar. Zodat er zomers ook voldoende capaciteit in het hoogseizoen is.

Op dit moment mag de rederij bepalen wanneer er extra afvaarten worden ingezet. Dat wil het ministerie graag zo houden. Toch zouden eilanders zien dat ze daar zelf meer over te zeggen kunnen hebben. “Bijvoorbeeld door de gemeenteraad”, merkt een eilander op.

Het eisenpakket waar de nieuwe rederij aan moet voldoen lijkt dus erg op wat er nu al is. Toch ziet Rederij Doeksen het nieuwe pakket als een verzwaring. “Zeker, er is inderdaad sprake van een lastenverzwaring in het Programma van Eisen”, zegt Doeksen-directeur Dirk Spoor.

“In ieder geval zit er wat meer rapportageverplichtingen in voor de rederij. Er zijn een aantal dingen zoals de interinsulaire watertaxi tussen Vlieland en Terschelling die verplicht worden.”

Woensdag is het ministerie met het zelfde doel op Ameland, donderdag in Holwerd en volgende week op Schiermonnikoog, in Harlingen en in Lauwersoog.