In Franeker kan je deze week damtoppers van over de hele wereld tegenkomen. Die proberen zich hier te kwalificeren voor het Wereldkampioenschap later dit jaar.
Dat de Fryslân Open is afgereisd naar Franeker, is geen toeval. “It damjen komt fan âlds út Afrika wei, it damboerd bestie doe net,” vertelt Liuwe Westra van de internationale Fries Dambond.
Die stichting heeft het Fries dammen deze week eigenlijk thuisgebracht. “Op in geven momint ha se dit spultsje meinaam út Afrika op in skip, in boerd mei allinne mar linen. Hjir yn Frjentsjer ha se útfûn dat dat ek kin op in boerd fan 10 by 10 fjilden.”
“Dat damboerd is hjír útfûn, of miskien 5 of 10 kilometer oare kant op,” vertelt Westra. Noordwest-Friesland is dan ook echt Fries Damgebied.
Hein de Vries bijvoorbeeld, kreeg het hier met de pollepel ingegoten. “Myn heit hat dit foarspeld: dat spultsje fan ús, dat wurdt op in geven momint gewoan ynternasjonaal. En hy hat gelyk krigen.”
Nou werd er eerder al even internationaal Fries gedamd. Tussen 1700 en 1800 werd het spel over heel Europa gespeeld.
In de 19e eeuw was het spel hier op zijn top. “Der waarden yn hiel Nederlân mear wedstriden Frysk damjen organisearre as Hollânsk damjen,” vertelt Westra.
Er ontstonden overal damclubs, maar die krijgen het, zoals alle clubs, moeilijker. “Dus wy ha sein: we moatte de slach meitsje nei it ynternet.”
Ondertussen zijn er systemen waarbij je over de hele wereld tegen elkaar kan Fries Dammen. Of kijken naar toernooien als de Fryslân Open.
“Myn ynskatting is dat der bûten Fryslân 2 kear safolle Frysk dammers binne as binnen Fryslân,” zegt Westra. “En dat wurde 10 kear en 100 kear safolle.”
Zo zitten er deze week in Franeker deelnemers uit onder anderen Tsjechië, Polen en Litouwen rond de damborden.
Hein de Vries heeft wel een idee waarom het spel het internationaal in de kijker staat. “It Frysk damjen is ien fan de muoilikste farianten. Dat jout ek in bepaalde oantrekkingskracht, fan tinksporters yn it algemien.”
Waar De Vries het spel thuis leerde, doen de internationals dat vaak later, via het internet. En dat geeft de Friezen weer extra uitdaging.
“De gebrûklike iepeningsteoryen kinne eins direkt wol oer board,” zegt De Vries. “Want op de fiifde set wurdt der al fan ôfweken.”
Kwalificatie
Dat houdt toernooien als de Fryslân Open dan ook spannend. Wie zich wil kwalificeren voor het WK, waarschijnlijk in Harlingen, moet aan de bak dus.
Tot en met zondag wordt er nog gespeeld in Franeker. Ook de simpelere variant FRYSK! komt nog voorbij, daarvoor komt zelfs een groep Italianen afgereisd naar Nederland.