Zeesleper Holland voorlopig niet terug in haven Terschelling

De historische zeesleper Holland komt voorlopig niet meer terug in de haven van Terschelling. De gemeenteraad wil geen geld uittrekken voor een tijdelijke ligplaats.

Het college van de gemeente Terschelling had een voorstel gedaan om de boot weer naar de haven te halen, maar de raad ging daar niet in mee.

De Holland heeft al jaren Harlingen als thuishaven, maar de zeesleper maakt nog regelmatig de oversteek naar Terschelling. Voor een dagtocht, bruiloft of andere activiteit kan het door groepen worden gehuurd.

Sinds enkele jaren is er discussie over de plaats van de Holland in de haven van Terschelling.

Het lag altijd in het zogeheten ‘schuine kantje’ in de haven. Maar toen in 2020 twee nieuwe veerboten van Rederij Doeksen in gebruik werden genomen, kwam daar de reserveboot van de rederij te liggen.

De gemeente bood de stichting achter de Holland verschillende opties aan voor een ligplaats achterin de haven. Maar het bleek dat het lastig was om daar aan te leggen.

Gebroken pols tijdens trouwerij
Begin juli vorig jaar brak een vrouw de pols met een trouwerij op de Holland. Het schip zou achterin de haven aanleggen, maar het raakte toen met de voorkant de kade.

De moeder van de bruid viel en brak haar pols. “Dat zijn dingen die je absoluut niet wil”, zegt Jos Zandhuis, voorzitter van Stichting Zeesleepboot Holland. “Daarom gaan we gewoon daarachter niet meer aanleggen.”

Het was echter al het derde incident in net iets meer dan een jaar tijd. Op 16 oktober 2022 ontstond er grote schade aan de haven.

Toen voer de Holland achteruit dwars door een houten steiger. In juni 2022 klapte de achterkant van de boot ook al tegen de kade in de haven aan.

Volgens de stichting die de zeesleper in beheer heeft, kan de Holland niet snel genoeg reageren om in een smalle haven te manoeuvreren. Het gaat om een oude techniek die een specifieke manier van varen vraagt.

“Wij hadden gewoon jaren geleden al moeten zeggen van jongens, we doen dat gewoon niet”, concludeert Zandhuis. “Het gaat gewoon niet daar achterin, dan hadden we ook die aanvaringen niet gehad.”

Buiten de haven blijven liggen
Het voormalige bestuur van de stichting besloot daarna meteen om de haven van Terschelling te mijden tot er een beter aanlegplaats zou zijn. Daarom ligt het schip al een jaar alleen buiten de haven als het een bezoek brengt.

Gasten moeten nu worden verplaatst met een kleine boot. Dat is een dure oplossing waar de beheerders genoeg van hebben.

Het college van Terschelling zegde vorig jaar toe om een oplossing te zoeken voor de Holland. In de afgelopen periode zijn verschillende opties onderdacht. Maar alleen de plek achterin de haven is volgens de gemeente een gratis optie.

Voor de andere mogelijkheden in de haven zijn aanpassingen nodig. En dat kost geld. De goedkoopste oplossing die nog de meeste kans maakt, is het beschikbaar maken van een steiger in de haven.

250.000 euro voor aangepaste steiger
Die steiger is vroeger zo gebouwd, dat schepen er in het verlengde van de stroming makkelijk kunnen aanleggen. Maar door twee aanvaringen van de Holland moet deze steiger ook worden aangepast.

Om de steiger geschikt te maken, moet er 250.000 euro op tafel komen. Maar omdat de gemeente de volledige haven wil vernieuwen in de komende jaren, kan dit goed om een tijdelijke oplossing gaan.

De gemeenteraad vindt dat het schip tot de grote verbouwing prima achterin de haven kan liggen. Raadsleden denken dat het meer om het beeld gaat, dan om de veiligheid.

“Dat is erg kinderachtig”, zegt Zandhuis. “Dat is echt het probleem niet. Het probleem is dat het schip daar niet kan keren en dat het heel moeilijk is om verantwoord af te meren daar, met name op stroming.”

Tijdens de raadsvergadering werd het punt niet uitgebreid besproken, omdat het al laat was en de burgemeester weer met de eerste boot weg moest.

“Tijdens de commissievergadering werd al duidelijk dat er weinig draagvlak voor dit voorstel was van het college”, zei burgemeester Roel Cazemier.

De raad vindt met een motie dat er bij het uitwerken van het havenplan rekening moet worden gehouden met een ligplaats.

Daarmee weigert de raad dus om geld vrij te maken op dit moment. “Ik moet eerlijk zeggen, ik snap ook wel dat je niet graag 2,5 ton uitgeeft voor iets wat een tijdelijke oplossing is en wat alleen voor de Holland zou zijn”, gaf Zandhuis toe. “Dat begrijpen we maar al te goed.”

Werelderfgoed
De stichting wil dat de Holland nog minimaal 50 jaar blijft varen, ook als het niet meer op Terschelling kan varen. “Het schip is de enige in zijn soort in de hele wereld die nog vaart”, zegt Zandhuis trots.

“Als je dat koppelt met de enorme hoeveelheid bergingen waarbij dit schip betrokken is geweest en die ook vaak succesvol zijn afgerond, dan snap je dat dit schip een enorme waarde heeft.”

De stichting onderzoekt of ze de zeesleper ook op de Werelderfgoedlijst van UNESCO kan krijgen. “Ik vergelijk het vaak met het Woudagemaal”, zegt Zandhuis. “Het Woudagemaal is ook heel bijzonder en kan zelfs nog bijspringen met heel veel water in Fryslân.”

Dat geldt ook voor de Holland, vindt Zandhuis. Met de coronacrisis heeft de boot weer opnieuw passagiers heen en weer gevaren om ruimte te bieden op de reguliere veerboten.

“Het is gewoon een varend museum, dat is eigenlijk wat het is”, stelt Zandhuis. “We willen er echt voor zorgen dat mensen kennis kunnen blijven nemen van die techniek en kunnen ervaren hoe dat vroeger ging.”