
Foto/bewerking: Omroep Zilt, Lennard Geerts
De provincie zorgde vorige week voor flink wat opschudding: bijna overal in Fryslân willen ze verkeersborden in twee talen. Niet alle gemeenten in Noordwest-Friesland zijn daar even positief over.
Niet alleen ‘fietspad’, maar ook fytspaad eronder. En een bord naar het centrum moet ook naar het sintrum wijzen. Zo ziet de Provincie het straks graag.
Op de provinciale wegen wil Fryslân de borden in 2026 allemaal gaan vervangen. En het vraagt ook de gemeenten hun borden te gaan vernieuwen. Daarmee moet het Fries zichtbaarder worden, een belangrijke factor in het behouden van de taal.
“Mei in ‘coalition of the willing’ hoopje we dy buorden ek mei te nimmen yn ús oanpassing”, vertelt gedeputeerde Eke Folkerts.

De keuze ligt daarbij bij de gemeenten: het is absoluut geen verplichting. “De gemeenten gean sels oer hun gemeentlike dingen”, zegt Folkerts. “Dêr kin ik net oer beslisse.”
“It is echt hun eigen kar, mar de measten ha oanjûn dat se besykje wol om mei te gean.”
Zeker in het veeltalige Noordwest-Friesland is dat een uitdaging te noemen. Op het platteland wordt veel Fries gepraat, terwijl op de eilanden Nederlands de hoofdmoot is.
En dan heb je in Franeker en Harlingen, op het Bildt en op Terschelling nog streektalen. Ook dat is nog een optie.
“Yn dit proses hawwe dy streektalen omtinken en sil der sjoen wurde nei de mooglikheden op dat mêd”, legde de Provincie al vast. Maar de voorkeur lijkt uit te gaan naar het Fries, omdat dat een officiële taal is.
Maar dat past niet overal even goed in het straatbeeld. “Foar in hiel soad dielen fan de provinsje soe it in idee wêze kinne”, zegt wethouder Hendrik Sijtsma.

“Mar foar sommige dielen wêr’t de Fryske taal net massaal brûkt wurdt is dat wat oars.” Dat geldt wat Sijtsma betreft ook voor de stad Harlingen. “It foeget yn ús eagen net folle ta.”
Ook borden in het Harlingers ziet hij niet zitten. “Der binne wol oare dingen om de taal te behâlden, sa as it Harlinger Volkstoneel.”
In andere delen van de gemeente ligt dat wat anders. “Winaam is oerwegend Frysktalich, dêr binne ek Frysktalige strjitnammen”, vertelt Sijtsma. “Yn Harns is dat net, sa wol ik hjir ek mei omgean.”
Maar hij wil niet over één nacht ijs. “At der ris ien stikken is kinne we der oer prakkesearje, mar we geane se no net feroarjen om it feroarjen.”

Ook wethouder Bert Wassink van Terschelling heeft weinig behoefte aan Friese borden. “Hier wordt geen Fries gesproken, dus dat zou hier niet logisch zijn.”
Dat ziet de Provincie ook: het plan is de borden alleen in het Friese taalgebied door te voeren. De Waddeneilanden vallen daar niet onder.
Wassink ziet wel wat in het gebruiken van streektalen. “Misschien is het wel een aardig idee om in de toekomst iets te doen met onze Terschellinger dialecten. Daar zijn vast wel wat mensen voor te porren.”

Wethouder Jan Dijkstra van Waadhoeke in ieder geval wel. Als FNP’er is hij logischerwijs groot voorstander van meer Fries op straat.
“We fine it machtich dat dit gebeurt”, zegt Dijkstra. “We wolle ek it Frysk sa sichtber mooglik meitsje.”
“De sichtberheid is sa belangryk. Yn Kanada, Bretagne, Skotlân, dêr sjochst prachtige foarbylden fan hoe’t it kin. Foar ús toeristen dy’t hjir komme is dat ek moai om te beleven.”
Voor Waadhoeke is het plan van de Provincie een mooi moment ook eens verder te kijken. “Dit sil ús op it spoar sette om yntern ek ris te sjen hoe’t we hjir mei omgean moatte.”
Daarbij kijkt de gemeente niet alleen naar het Fries, Dijkstra ziet ook mogelijkheden voor de streektalen. “We binne der grutsk op dat we in meartalige gemeente binne.”