Nieuwe uitspraak rechtbank zorgt voor meer onzekerheid bij garnalenvissers: “Ik heb er verder geen invloed op”

De rechtbank in Groningen heeft een streep gezet door natuurvergunningen die de overheid in 2018 heeft verleend aan Belgische garnalenvissers. Die uitspraak kan gevolgen hebben voor de hele garnalenvisserij, die momenteel zit te wachten op een nieuwe vergunning.

De rechtszaak was aangespannen door de Waddenvereniging, het Wereld Natuur Fonds Nederland, Natuurmonumenten en Stichting de Noordzee. De natuurorganisaties vinden dat het ministerie van Landbouw en Visserij de natuurvergunningen in mei 2018 veel te snel en te makkelijk heeft verleend.

Zo is in de vergunningverlening niet duidelijk gemaakt welk effect de extra bevissing door de Belgen heeft op de al door Nederlandse garnalenvissers beviste Natura2000-gebieden voor de Noordzeekust en in Zeeuwse wateren. Ook had er gekeken moeten worden naar stikstofdepositie en bijvangst en naar effecten van de visserij op het bodemleven en op rustgebieden van vogelsoorten.

Daar gaat de rechtbank Noord-Nederland in mee. Destijds kregen de Belgen ruim 3300 visuren verleend zonder dat duidelijk was of dit zou leiden tot significante negatieve effecten voor de natuur. Daarom vernietigt de rechtbank het bestreden besluit.

Meer onzekerheid
Die uitspraak betekent meer onzekerheid voor alle garnalenvissers. De oude natuurvergunning waarmee zij mogen vissen, verliep in januari en het is nog niet duidelijk onder welke voorwaarden zij een nieuwe vergunning kunnen krijgen.

De vloot moet in elk geval van stikstofarme motoren en katalysatoren worden voorzien. Dat heeft de Harlinger garnalenvisser Simon Koornstra van de HA 4 intussen gedaan. “Wij draaien nu anderhalve maand op een gecertificeerde Stage V-motor. Ik hoop dat ik hiermee aan de stikstofdoelen voldoe. Ik probeer niet bezig te zijn met wat er verder om ons heen gebeurt en aangevochten wordt, want daar word ik moedeloos van. We wachten af, ik heb er verder geen invloed op.”

Koornstra blijft net als veel andere garnalenvissers doorvissen zonder geldige natuurvergunning. Dat wordt tot 1 oktober gedoogd door het ministerie, zolang er geen nieuwe natuurvergunning is. Het vissen is alleen niet rendabel. “De vangsten zijn momenteel slecht, maar dat komt omdat we al een maand of drie een noordoostelijke wind hebben. Dat is niet echt bevorderlijk.”

Investering voor niets
Het is nog maar de vraag of er een nieuwe natuurvergunning komt. Het ministerie moet volgens de Waddenvereniging bij het verlenen van die vergunning rekening houden met deze nieuwe uitspraak van de rechtbank.

Dat betekent dat eerst zwart op wit moet worden bewezen dat garnalenvisserij op geen enkele manier een negatief effect heeft op de natuur. Zoiets is moeilijk te bewijzen, maar als dat niet goed wordt onderzocht, dan stappen de natuurorganisaties opnieuw naar de rechter.

“Als de rechter het allemaal niet voldoende vindt, dan hebben we een investering voor niets gedaan”, zegt garnalenvisser Koornstra. “Wij investeren nu voor miljoenen in stikstofarme motors, maar er moet ook wat verdiend worden.”

Natuurorganisaties hebben ook bezwaren tegen het huidige gedoogbeleid voor garnalenvissers. Ook hier wordt een gang naar de rechter niet uitgesloten. ‘Intensieve garnalenvisserij hoort niet thuis in een kwetsbaar natuurgebied’, aldus de Waddenvereniging.