Klimaatactivisten fietsen 1200 kilometer langs het Wad: “We staan niet boven, maar midden in de natuur”

Een groep van zo’n honderd fietsende klimaatactivisten start zondag met een Waddentocht van Texel naar Esbjerg. Net zoals 45 jaar geleden. “Economische en militaire belangen gaan nog altijd boven de ecologische waarde van het Wad”, zegt Dirk Kuiken.

Het collectief van fietsende klimaatactivisten De Luchtfietsers wil het Wad ‘een stem’ geven. Om aandacht te vragen voor ontwikkelingen die de Waddenzee bedreigen, maken ze een 1200 kilometer lange fietstocht van Texel naar het Deense Esbjerg.

“Het Wad is Unesco Werelderfgoed, Natura2000-gebied en een officieel stiltegebied, maar er vinden nog zoveel schadelijke activiteiten plaats”, zegt Dirk Kuiken, een van De Luchtfietsers en een geboren en getogen Sint-Jabikster. “Bedrijven die vervuilend afvalwater mogen lozen op het Wad, of de plannen voor nieuwe gaswinning bij Ternaard. En dat er nog steeds militair oefenterrein is voor straaljagers op Vlieland. Hoe dan? In een stiltegebied!”

Volgens Kuiken is de huidige wet- en regelgeving voor natuurbescherming niet toereikend. “Economische en militaire belangen nog altijd boven de ecologische waarde van het Wad. Dat vind ik te zot voor woorden. Laten we ermee beginnen dat het Wad rechten krijgt en een rechtspersoon wordt, zoals dat in andere landen ook wel gebeurt met rivieren of bergen.”

Bijna drie weken onderweg
De Waddenfietsers zijn bijna drie weken onderweg. Hun fietstocht start zondag 2 juli in Den Hoorn op Texel, voert langs Wilhelmshaven en Hamburg in Duitsland en eindigt op 21 juli in Esbjerg in Denemarken.

Het Nederlandse deel van de Waddenkust wordt in vier dagen tijd afgelegd. Op de eerste dag fietsen ze van Texel naar Harlingen, via het fietspad over de Afsluitdijk dat dit weekend tijdelijk is opengesteld voor fietsers en wandelaars.

Maandag gaat de tocht verder van Harlingen naar het Groningse Hornhuizen, langs het Bildtse Wad waar Kuiken is opgegroeid. “Ik prijs me als Bildtker zeer gelukkig dat ik hier ben opgegroeid. Mijn pake en zijn broer waren waddenvissers in de Westhoek en hadden hun visserskeet bij Slingerhaan. Mijn vader nam me vaak mee op de fiets naar zee. Als jongetje zamelde ik bij de jaarlijkse rommelmarkt geld in voor de zeehondjes.”

“De weidsheid, de stilte en de eerbied die je daar krijgt voor de aarde en onze bescheiden aanwezigheid op die grote bol, draag ik diep van binnen mee. Die vormt een deel van mijn identiteit, en ik denk dat dat voor veel Bildtkers geldt. Het Wad is in Nederland toch een beetje ‘onze’ laatste en enige wildernis. En wildernis noopt ons tot bescheidenheid, tot de realisatie dat we niet boven, maar midden in de natuur staan.”

‘Dreigende massa-extinctie’
Tijdens het luchtalarm op maandag 3 juli om twaalf uur houden De Luchtfietsers met de activisten van Extinction Rebellion Fryslân een zogeheten “Die-in” op de zeedijk bij Holwert. Demonstranten liggen dan ‘dood’ op de grond om aandacht te vragen voor wat zij de ‘dreigende massa-extinctie van het leven op aarde door de klimaatcrisis’ noemen.

“Uiteindelijk moeten we als mens een stap terug doen en ons realiseren dat zonder natuur ook het menselijk bestaan geen toekomst heeft”, aldus Kuiken. “Dat is een zware verantwoordelijkheid die we dragen voor de generaties na ons.”

Waddentocht van 1978
De fietstocht van De Luchtfietsers is een vervolg op een eerdere Waddentocht van fietsende natuurvrienden die 45 jaar geleden plaatsvond. Een van de actievoerders van toen, Bert Breed uit Leiden, fietst de tocht ook nu weer mee.

In de zomer van 1978 fietsten een paar honderd mensen uit Nederland, Duitsland en Denemarken van Den Helder naar Esbjerg om milieuvervuiling, overbevissing en andere problemen op het Wad aan de kaak te stellen. Na afloop van de fietstocht werd door deelnemers een petitie aan de regering in Den Haag aangeboden.

De Waddenfietsers van 1978 sliepen in scholen en sporthallen en op de pleisterplaatsen waren er programma’s van lokale actiecomités. Zo werd er gedemonstreerd tegen plannen voor het militaire oefenterrein Marnewaard. Opmerkelijk is dat er toen evenwel werd samengewerkt met het Nederlandse leger, dat onderweg voor eten en drinken voor de actievoerders heeft gezorgd.