Herverkaveling in Noordwest-Fryslân: honderden agrarische percelen wisselen van eigenaar

De herverkaveling van honderden agrarische percelen in Noordwest-Fryslân is nu officieel een feit. Donderdagochtend werd in het dorpshuis van Ried een 1261 pagina’s tellende ruilakte met bijbehorende perceelkaarten ondertekend.

Daarmee wisselen honderden percelen van eigenaar. De perceelruil maakt onderdeel uit van het langlopende gebiedontwikkelingsproject Franekeradeel-Harlingen. “Yn dit gebiet fan in lytse sân tûzen hektare is der it nedige gebeurd”, vat Hepke Bijma samen.

Bijma is als voorzitter van de Bestuurscommissie Franekeradeel-Harlingen betrokken bij het project, dat niet alleen om de wettelijk verplichte herverkaveling draait. “It giet eins om de wetterbehearsking dy’t oant 2050 ta klimaatbestindich makke is. Hjir hawwe yn 2004 en ek letter noch hiel wat plakken blank stien. Dêrom is der hjir folle mear wetterberging kreëarre.”

Bodemdaling compenseren
In het project worden de gevolgen van bodemdaling door de gas- en zoutwinning in het gebied gecompenseerd. Zo hebben in de afgelopen jaren Herbaijum en Ried een nieuw gemaal gekregen en zijn er verschillende watergangen verbreed, overloopgebieden aangelegd en bruggen verhoogd.

Die maatregelen hadden allerlei gevolgen voor agrarische bedrijven. “Guon minsken binne samar trije of fjouwer hektare grûn kwytrekke troch sleatferbreding, dat hawwe wy wer tadiele moatten”, aldus Bijma. “Trije bedriuwen binne ferplakke en wy hawwe yn totaal 240 hektare yn it gebiet oankocht om grûn mei te ruiljen. Soms wiene hiel lytse snipperkes net ta te dielen, dat krige minsken dan fergoede.”

Met de herverkaveling krijgen veel agrariërs hun grond dichterbij huis en in veel gevallen hebben ze er ook extra grond erbij gekregen. “Wy ha op it lêst noch moai wat minsken oerbedield, omdat wy in protte grûn hienen”, aldus Bijma.

184 zienswijzen en 40 bezwaarschriften
Daar zijn wel wat jaren werk aan voorafgegaan. Na tal van hoorzittingen met agrariërs over wensen en mogelijkheden lag het oorspronkelijke ruilplan in 2019 ter inzage. Dat leverde maar liefst 184 zienswijzen op, die stuk voor stuk door een grondcommissie zijn doorgenomen.

Het aangepaste plan leverde in 2021 toch nog zo’n 40 bezwaarschriften op. Nadat de Hoge Raad dit voorjaar uitspreek deed over een beroep in cassatie, is het ruilplan onherroepelijk geworden.

De grondeigenaren en gebruikers konden hun nieuwe percelen al sinds 1 januari 2022 in gebruik nemen. Met het ondertekenen van de ruilakte door commissievoorzitter Bijma en notaris Gerber van Driel is nu ook de overdracht van eigendom geregeld.

De 1261 pagina’s tellende akte wordt vandaag nog ingeschreven bij het Kadaster. Volgens Martinus Spoelstra van het Kadaster was dit de allerlaatste aktepassering onder de Wet inrichting landelijk gebied (Wilg), want volgend jaar gaat de Omgevingswet in.

Er volgt nog een financiële afronding, die naar verwachting tot midden 2025 loopt.