VIDEO: Blinde cabaretier Vincent Bijlo in Koornbeurs: “Je moet niet kijken, maar zien”

Al 35 jaar maakt Vincent Bijlo cabaret, liedjes, podcasts en boeken. Reden voor de jubileumvoorstelling ‘Laat dat nou maar aan mij over’. De Koornbeurs in Franeker had de Friese première.

“Ik zit vijfendertig jaar in het vak. Dat is een belachelijke tijd.” lacht Bijlo, “Als je dat van vroeger van iemand hoorde, dan dacht je van: ‘Die gaat binnenkort bejaardenhuis in.’ Maar dat ben ik nog lang niet van plan!”

Het toneel van de Koornbeurs is beplakt met latten, zodat de blinde Bijlo zijn weg kan vinden. Onder andere naar zijn handpan. Dit instrument lijkt op een steeldrum, maar dan andersom. “Ik maak gebruik meestal een vleugel of andere instrumenten. Maar ik dacht van juist kijken wat het gebeurt.”

De show draait om inclusiviteit. “Dat klinkt een beetje als een open deur”, geeft Bijlo toe. ” Maar dat is in mijn geval natuurlijk wel wat. En wie is beperkt? En wie is niet beperkt? En hoe maken we dat uit?”

De inspiratie voor de voorstelling ‘Laat dat nou maar aan mij over’ komt van een restaurantbezoek. Tijdens het eten viel het licht uit. “Mensen konden niet meer eten. Flessen wijn vielen van tafel”, herinnert Bijlo zich.

“Ik wist waar ongeveer de keuken was. Dus ik heb toen wat borden opgepakt die uitgeserveerd hadden moeten worden. Die heb ik op tafel gezet. Want voor mij maakt het donker natuurlijk niets uit.” En toen het licht aan ging stond hij tussen de tafeltjes.

Kijken of zien
“Toen vroegen ze aan mij ‘kan ik u misschien helpen?’ Toen dacht ik: Ja, dit zijn dus de mensen die mij beperkt noemen”, vertelt Bijlo verontwaardigd. Dus nu heeft hij in de show advies voor de zienden. Eerste tip, kijk niet in de spiegel. En zie het verschil tussen kijken en zien.

Kijken doe je met je ogen, naar de buitenkant. Zien is met je hele zijn. “Dat is de kern. Dat je goed ziet wie de ander is. En dat je ook probeert om je op de een of andere manier te verplaatsen in zijn of haar wereld. Dan kun je namelijk veel beter bedenken wat iemand nodig zou kunnen hebben.”

Dat gaat bij hem wel eens mis. Zo stond hij eens bij een bushalte. Toen de bus kwam aanrijden werd hij bij zijn oksel gepakt en in de bus gezet. “Vervolgens wordt ik door het gangpad doorgegeven en door de achterste deur weer op straat gezet”, vertelt Bijlo.

“Dus er waren allemaal mensen in een soort kramp geschoten van oh God. Er komt iemand met een stok aan. Wat moeten we ermee doen?’. Die mensen zagen mij totaal niet. Ze zagen een soort pakket dat iets moest.”

Bijlo ziet dit ook bij andere groepen mensen gebeuren. “Kijk eerst goed en vraagt dan ‘misschien is er iets wat ik voor je zou kunnen doen’.”

Kinderboek
Naast cabaretier is Bijlo ook schrijver. Op het moment is hij bezig met een kinderboek, gebaseerd op zijn jeugd. Na het blindeninstituut heeft hij de reguliere middelbare school gevolgd. “Ik heb me daar gewoon ingestort en dan kijken wat het wordt.” Voor Bijlo een reis terug in de tijd “Het is een beetje het herbeleven van mijn twaalf jarige zelf. Met mijn humor van toen en grapjes van toen.”

Maar het toneel blijft wel de motor “Het theater is wel iets waar alles samenkomt. Dan kun je en lekker schreeuwen en raar doen”, vertelt Bijlo enthousiast.

Rare wereld
Tijdens de voorstelling hoopt Bijlo dat de toeschouwer de zorgen van vandaag de dag los kan laten. “Dan hoop ik dat men een beetje opgeladen wordt. En dat ik een beetje lucht in het leven heb geblazen.” vertelt Bijlo, “En dat ik duidelijk heb gemaakt dat je echt goed moet zien.”

Vincent Bijlo viert met ‘Laat dat nou maar aan mij over’ zijn 35 jaar in de entertainmentwereld. Zijn optredens, liedjes, podcasts en boeken hebben hem een prominente plek gegeven in de Nederlandse cultuur. Hij blijft echter bescheiden en enthousiast over zijn vak, waarbij hij mensen wil inspireren om beter te kijken en inclusiviteit te omarmen.