Afgescheurde koppen en onverdoofd slachten: misstanden bij pluimveeslachterij in Dronryp
Een versufte kip in de slachterij. Foto: NVWA
Kippen waarvan de kop wordt afgescheurd terwijl ze nog leven, kippen die onverdoofd worden geslacht en kippen die in overvolle kratten worden vervoerd naar de slachterij. Bij pluimveeslachterij Van der Meer in Dronryp ging het in 2023 en 2024 diverse keren mis op het gebied van dierenwelzijn.
Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksgroep Ongehoord, die inspectiedocumenten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) opvroeg.
Regels niet nageleefd
Van januari 2023 tot november 2024 maakten inspecteurs van de NVWA bij het bedrijf meer dan 100 keer een aantekening over een zaak waar de regels over dierenwelzijn niet werden nageleefd.
Zowel bij het vervoer van dieren naar de slachterij toe, als in de slachterij zelf, werden fouten gemaakt. Dat vervoer wordt door hetzelfde bedrijf gedaan.
Ton aan bekeuringen
De pluimveeslachterij kreeg in 2024 meer dan 100.000 euro aan bekeuringen van de NVWA, omdat ze volgens inspecteurs niet genoeg hadden gedaan om onnodige pijn, spanning of lijden bij dieren te voorkomen. Het gaat om overtredingen die in 2023 zijn gemaakt.
De slachterij laat weten dat ze bezwaar hebben ingediend tegen de bekeuringen.
Op verschillende onderdelen binnen en buiten de slachterij werd volgens de NVWA niet altijd goed genoeg gecontroleerd of gehandeld door medewerkers.
Zo werden regelmatig kratten met kippen overladen, waardoor meer dieren dood bij de slachterij aankwamen. Daarnaast bleven er wel eens kippen achter in de kratten waar ze in vervoerd werden.
De kippen kwamen daarna met krat en al in een bak met water terecht, waarin de kratten worden schoongemaakt.
Bovendien werd er niet altijd goed gecontroleerd of dieren wel goed waren verdoofd, voordat ze werden geslacht.
Nieuwe eigenaar
De slachterij is in januari 2024 overgenomen door VTM Quality Services Group. Sinds die tijd is er volgens nieuwe locatiemanager Wietze Engwerda veel binnen het bedrijf veranderd: “We zijn bezig om alles te optimaliseren, met het dierenwelzijn op nummer één.”
De klachten van de NVWA spelen zich grotendeels af onder de vorige eigenaar, aldus Engwerda.
In Nederland is het wettelijk verplicht om een dier eerst te verdoven, voordat het wordt gedood. Alleen bij ritueel slachten wordt daar een uitzondering op gemaakt. Bij pluimvee gebeurt dat verdoven bijvoorbeeld door middel van elektriciteit, met CO2-gas of met de ‘waterbadmethode’.
Bij dat laatste worden de kippen op de kop aan een haak gehangen en met hun kop door een bad met water gehaald waar stroom op staat.
Door de schok raken ze buiten bewustzijn. Maar dat is niet altijd het geval; soms werkt het systeem niet optimaal. De methode wordt daarom lang niet overal meer toegepast.
Verdronken in het waterbad
In de slachterij in Dronryp werd tot maart 2024 gebruik gemaakt van de waterbadmethode als primaire manier om dieren te verdoven.
Daarbij ging het wel eens mis. Kippen werden niet goed verdoofd waardoor ze bij bewustzijn waren toen hun halsslagader werd doorgesneden.
In december 2023 stond er een tijdje geen stroom op het waterbad, waardoor meerdere kippen in het water verdronken.
Volgens Engwerda is het overstappen op verdoving met CO2-gas een belangrijke verandering om het dierenwelzijn te verbeteren. Het waterbad wordt nog wel als back-up methode gebruikt, bijvoorbeeld als de gasverdover een storing heeft.
Afgescheurde koppen
Als kippen na verdoving nog tekenen van bewustzijn hebben, is het in een slachterij vaak beleid om de nek van het dier te breken.
Dat is legaal, maar alleen als het op voorgeschreven wijze gebeurt. De hen moet van de haak waar ze aan hangt worden gehaald, met de ene hand bij haar poten worden vastgehouden en met de andere hand kan dan de nek worden gebroken.
In de slachterij in Dronryp was dat niet altijd het geval, blijkt uit de rapportages van de NVWA. Medewerkers trekken ook aan de koppen van de dieren terwijl ze nog aan de haak hangen.
Bij een controle in augustus 2024 zag een inspecteur hoe binnen twee minuten tijd bij vijf opgehangen kippen de nek werd gebroken, waarbij twee koppen er helemaal afgescheurd werden.
De dierenarts die toekeek, schrijft later in een mail aan de slachterij: “Er blijkt dat bij nogal veel kippen vanuit de haken de kop eraf wordt getrokken. Dit is een slachthandeling. Dit mag, zeker bij dieren die nog bij bewustzijn zijn, niet zo gebeuren.”
‘Vermijdbaar lijden’
Meerdere keren in 2023 en begin 2024 moest een inspecteur van de NVWA bij een controle ingrijpen, omdat een levende kip in een ‘broeibak’ belandde of dreigde te belanden. Een broeibak is een bak met heet water waarin de dode kippen bij de volgende stap van het slachtingsproces worden gedaan om de veren los te weken.
“Dit zou hebben ingehouden dat de kip gedurende meerdere minuten ondergedompeld zou worden in water van circa 60 °C”, schrijft de inspecteur in een van de rapporten.
“Hierdoor zou dit dier ernstig vermijdbaar lijden worden berokkend, ware het niet dat dit door mijn handelen is voorkomen.”
De slachterij is druk bezig om bovenstaande incidenten in de toekomst te voorkomen, zegt Engwerda. “We zijn altijd met dierenwelzijn bezig, dat is een lopend proces”.
Zo hebben medewerkers na de overname nieuwe certificaten gekregen en krijgen chauffeurs strikte werkinstructies. Ook is er een nieuw mes voor het doorsnijden van de halsslagaderen van de kippen aangeschaft.
Er wordt volgens Engwerda naar gestreefd om geen enkele kip onnodig te laten lijden. “Je slacht 15 miljoen kippen en het gaat bijvoorbeeld bij 50 mis, dan is dat niet veel op die schaal. Maar zelfs dat ene geval proberen we te voorkomen.”
“Als toezichthouders overtredingen zien in slachthuizen dan treedt de NVWA daar tegen op, zoals ook te zien is in de Woo stukken. Uit de stukken blijkt dat het soms gaat om zware overtredingen. Daarvoor heeft de NVWA ook hoge boetes opgelegd”, zegt de NVWA in een reactie.
