VIDEO: Bunker Koehoal wil herdenken en laten nadenken: “Kin soks wer gebeure?”
Bunker Koehoal aan de Seedyk. Foto: Omroep Zilt, Larissa Lokenberg
In de Bunker Koehoal is dit weekeinde een tentoonstelling te zien over Jodenvervolging in Waadhoeke. Het museum aan de zeedijk wil daarmee herdenken, maar vooral ook mensen laten nadenken over hoe het nu gaat in de wereld.
De bunker is het laatste overblijfsel van een groot complex. “Hast alles is ôfbrutsen, dit is noch it lêste restant,” zegt Halbe Hageman.
En zelfs dat was bijna verloren gegaan, vertelt de voorzitter van de bunker. “It Wetterskip woe der eins fan ôf. Waadhoeke hat net sa folle restanten mear fan dingen dy’t yn de oarloch boud binne, om dit lêste ek noch ôf te brekken…”
Een stichting nam de bunker in bruikleen en organiseert nu al jaren lessen voor scholen en tentoonstellingen. Ook komend weekeinde gaan de deuren weer open.
Deze keer met een tentoonstelling over de Jodenvervolging in Waadhoeke.
Iets dat, zo zou je op het eerste oog zeggen, hier niet veel speelde. “Dat tochten wy earst ek,” zegt Hageman. “Mar dat blykt toch wol oars te lizzen.”
Dit weekeinde zie je onder anderen het verhaal van Ellen Blazer. Vlakbij de bunker zat ze ondergedoken.
“Dat wie hiel gefaarlik eins,” vertelt Hageman. “Hjir flakby siet ek in NSB’er, dy wie frij berucht. Minsken wennen hjir flakby elkoar, in ûnderdûker foel dan altyd op.” Blazer verhuisde dan ook al snel weer.
Haar periode in Fryslân liet ook na de oorlog sporen na. “Se kaam hjir as Joadsk bern yn it grifformeard gesin. Se waard hielendal opnaam, gong ek mei nei de tsjerke.”
Na de oorlog keerde ze terug bij haar familie, maar dat was erg wennen. “Dan rekket se wat yn de knoop,” vertelt Hageman. Ze is dan namelijk gewend aan de gereformeerde gebruiken.
“Op snein gongen har heit en mem mei har broerke út te fytsen en sy gong nei tsjerke,” vertelt Hageman. “Yn welk miljeu hear ik eins thús? Dêr wraksele se mei.”
In de expositie schetst de Bunker het verhaal van Blazer, maar ook andere ooggetuigen. Vooral met het idee om mensen na te laten denken.
“De tentoanstelling wol net nei 80 jier noch bepaalde minsken in skop ûnder de kont jaan,” zo zegt Hageman. “We wolle minsken neitinke litte: wat is hjir gebeurt, hoe koe dat? En kin soks dan wer gebeure?”
“Oan de iene kant is it betinke. En dêrnei ek de fraach: wat soesto dien hawwe yn dy tiid?,” vertelt Hageman. “Hoe maklik is it om minderheden bûtenspul te setten?”
De tentoonstelling is dit weekeinde te zien in Bunker Koehoal: zaterdag en zondag van 11.00 tot 17.00, aan de zeedijk boven Tzummarum.
