27 miljoen naar natuur op het Wad, 5,2 van Waddenfonds: “Vogels verraden hoe het Wad verandert”

In totaal wordt er de komende jaren naar verwachting 27 miljoen euro in de natuur op het Wad gestoken. Dat is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van 5,2 miljoen euro aan twee projecten door het Waddenfonds.

Er is 2,2 miljoen euro beschikbaar voor het project Waakvogels, van trekecoloog en hoogleraar Theunis Piersma van onderzoeksgroep Birdeyes in Leeuwarden. Verder gaat er drie miljoen euro naar het project Wij en Wadvogels van Vogelbescherming Nederland.

Piersma: “In Waakvogels zetten we een idee waar we al heel lang mee bezig zijn voort. Dat is om de vogels van het open, natte Wad het verhaal van de Waddenzee te laten vertellen.”

Dat gaat niet vanzelf, vertelt Piersma. “Dat verhaal moet je de vogels ‘ontfutselen’. Dan moet je goed kijken. Je moet ze volgen, je moet ze tellen, je moet kijken hoe het met de overleving en de verspreiding gaat.”

Meer vogels met zendertjes
Voor beide projecten geldt dat zij kunnen profiteren van een uitbreiding van Watlas, dat staat voor Wadden Sea Advanced Tracking and Localisation of Animals. Het gaat om een project van het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) waarbij vijf soorten Waddenvogels zendertjes meekrijgen, in combinatie met een ontvanger op het Wad.

Je kunt individuele vogels dan live volgen. Dat kan al in het westelijke deel van het Wad, maar komt nu ook naar het oostelijke Wad. Door hele kleine zendertjes te gebruiken, kun je dat ook doen bij relatief kleine vogels, zoals de kanoet.

Vogels verraden hoe het Wad verandert
Andere soorten zijn bijvoorbeeld de rosse grutto, de zwartbuikgans en de lepelaar. Eén constante in het werk van Piersma is dat hij de trekvogels gebruikt om informatie te verzamelen over het gebied waarvan de vogels afhankelijk zijn. Dat is hier ook zo. Hoe het Wad verandert, verraden de vogels wel.

Eigenlijk is dit een vervolg van een eerder project van Piersma met de naam Metawad. “Dat was gebaseerd op hetzelfde idee en eigenlijk het doorbouwen op alles wat is verzameld aan gegevens uit de Waddenzee door amateurbiologen, maar ook wel beroeps. Dat gebruikten we als basis om het lange verhaal te vertellen, omdat de wereld steeds verandert.”

Piersma vat het zo samen: “Je kunt terugkijken om ook in de toekomst te kunnen kijken.” Maar doordat er geen geld meer voor werd vrijgemaakt, heeft Metawad eigenlijk al zeven jaar stilgelegen.

Geschiedenis
Dat het Waddenfonds nu met geld komt, is met het oog op de geschiedenis van het fonds wel bijzonder. Het is er ooit gekomen na het besluit om gaswinning onder het Wad toe te staan om de Waddennatuur te herstellen. Piersma zijn onderzoek was daarbij heel belangrijk.

Wij en Wadvogels is een bestaand project van Vogelbescherming Nederland dat vooral in de publiciteit kwam met het streven om de hoogwatervluchtplaats voor vogels op Westhoek zo in te richten dat mensen ervan kunnen genieten en vogels er geen last van hebben. Ook een grootschalig project op Schiermonnikoog kreeg aandacht.

Maar nu willen ze verder met fase twee, zegt projectleider Ingrid Aaldijk van de Vogelbescherming: “We zijn ontzettend blij met de bijdrage van het Waddenfonds want het is heel hard nodig dat er een tweede fase komt van Wij en Wadvogels, omdat de Wadvogels het ontzettend zwaar hebben.”

Hegewiersterfjild
De plannen van Vogelbescherming Nederland bestaan uit 25 deelprojekten op zowel de vaste wal als op de Waddeneilanden.

Een van de projecten is de uitbreiding van het Hegewiersterfjild bij Kimswerd en Harlingen, met onder andere een hoger peil om de broedende vogels daar meer ruimte en bescherming te geven. De verwachting is dat andere partijen nu ook zullen aansluiten en dat er dan 27 miljoen euro beschikbaar komt voor de Waddennatuur.