200 jaar braille: Nynke van der Kooi kan er haar radioprogramma mee presenteren

Radiopresentator Nynke van der Kooi uit Franeker is blind, maar presenteert alsof ze gewoon de woorden van haar beeldscherm leest. Door braille kan ze alles wat een andere radiopresentator ook kan. De taal bestaat precies 200 jaar.

In haar eigen studio maakt Van der Kooi radio voor Omroep Zilt. Ze laat zien hoe ze met haar handen over de steeds veranderende puntjes glijdt. “Een ‘brailleleesregel’ heet het. Alles wat jullie op mijn beeldscherm kunnen lezen, komt op mijn apparaat”, vertelt ze.

Veel blinde mensen gebruiken audiodescriptie maar voor een radiopresentator is dat niet altijd even handig. “In de uitzending is het niet wenselijk om daar spraaksynthese doorheen te gooien, ik wil dat ook niet op mijn koptelefoon.”

Van der Kooi is al zo lang ze zich kan herinneren blind. Toen ze anderhalf jaar oud was, kreeg ze een hoornvliestransplantatie. “Die mislukte, toen was het gebeurd en was ik blind.”

Moeilijke taal om te leren
Een gewone basisschool werd het dus voor haar ook niet. Ze ging naar een blindeninstituut en leerde daar braille. Het is geen eenvoudige taal om te leren. “We moesten beginnen met een pennenplank, een houten plank met pennen erin.”

“Daarna kwam de braillemachine en toen wij dat konden, kregen wij de ‘reglette’, een liniaal die je dubbelt, moest je om een braillehuid heen en dan met een prikpen schrijven. Daar had ik een gloeiende hekel aan”, vertelt Van der Kooi.

Van der Kooi is een van de 3.000 mensen in Nederland die de taal regelmatig gebruikt. Dat lage aantal is te verklaren omdat veel blinde mensen, of mensen die slecht zien, dat op latere leeftijd zijn geworden. Dan is het aanleren van braille soms moeilijk.