Harlinger haven krijgt slimme camera’s en strengere beveiliging: “Het is een kwestie van moeten”

Om drugssmokkel beter op te sporen, krijgt de haven van Harlingen een netwerk van slimme camera’s, dat rechtstreeks gemonitord gaat worden door de landelijke douane. De havenstad moet beter voldoen aan internationale regels voor havenbeveiliging.

Gemeente en havenbedrijf Port of Harlingen willen het cameranetwerk in de haven van Harlingen gaan uitbreiden om drugssmokkel te bestrijden. Het cameranetwerk moet uiteindelijk aangesloten worden op het Douane Landelijk Tactisch Centrum (DLTC) in Rotterdam, waar de beelden worden uitgelezen.

“Het doel is om criminele activiteiten, zoals de smokkel van drugs, in een vroeg stadium te detecteren en te voorkomen”, zegt woordvoerder Marije Kuiper van de landelijke douane. “Het systeem maakt het mogelijk om in real-time beeldmateriaal te analyseren en verdachte activiteiten sneller en effectiever te signaleren.”

Als er iets verdachts wordt gesignaleerd, kunnen politie, marechaussee of douane direct worden ingeschakeld. “Het biedt daarnaast een afschrikwekkend effect en verhoogt de algemene veiligheid in en rondom de havengebieden”, aldus Kuiper.

De landelijke politie overweegt daarnaast het aantal slimme camera’s met kentekenherkenning langs toegangswegen uit te breiden. Momenteel staan er vijf van zulke camera’s in en rond Harlingen.

De camera’s van bedrijven in de haven worden voorlopig niet opgenomen in het netwerk. “We brengen ze wel in kaart, zodat we ze mogelijk later alsnog kunnen koppelen”, zegt Marjolein Hogeveen, projectleider ondermijning en havenveiligheid bij de gemeente Harlingen.

Eerste haven in het noorden
De uitbreiding van het cameranetwerk wordt gefinancierd door het RIEC Noord-Nederland, een samenwerkingsverband van overheden tegen georganiseerde criminaliteit. Harlingen wordt mogelijk de eerste haven in Noord-Nederland die zo’n cameranetwerk laat uitlezen door het tactisch informatiecentrum van de landelijke douane.

Dat gebeurt op dit moment al voor het havengebied van Rotterdam. Andere havens onderzoeken nog de mogelijkheden. “Omdat de hele haven van Harlingen door de ILT is aangewezen als havengebied volgens de havenbeveiligingswet én er al veel camera’s staan, is het eenvoudiger om dit hier snel te organiseren”, zegt Hogeveen.

Het slimme camerasysteem is slechts een van de maatregelen om de havenbeveiliging te verbeteren. Ook moeten openbare kades en wachtlocaties beter worden afgeschermd.

Dat is de boodschap die de gemeente kreeg van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Deze toezichthouder deed een onderzoek naar aanleiding van een inspectie van de Europese Commissie in de haven van Rotterdam. De ILT constateerde dat de beveiliging van openbare kades en wachtlocaties in veel Nederlandse havens, waaronder Harlingen, tekortschiet. Daar moet dus verandering in komen.

Nu worden hekken vergrendeld en is er beveiliging aanwezig tijdens het laden en lossen van grote schepen die onder de internationale ISPS-regels vallen. Volgens de ILT kan dat niet meer. “Beveiliging moet permanent zijn. In elk geval als er een schip ligt te wachten, en misschien zelfs helemaal continu.”

Niet zomaar overal een hek plaatsen
De wens om de haven van Harlingen beter af te schermen leeft al langer bij de gemeente. Vorig jaar noemde burgemeester Ina Sjerps het deel van de haven voor vracht-, passagiers- en internationale zeeschepen “nog veel te open”. Ook werd er nog een bijeenkomst georganiseerd om inwoners mee te laten denken over oplossingen voor betere havenbeveiliging.

“Door het bericht van de inspectie is dat nu niet meer vrijblijvend. Het is een kwestie van moeten”, zegt Marjolein Hogeveen. De beveiliging wordt een taak van Port of Harlingen en veiligheidsdeskundigen. Om aan de eisen te voldoen, wordt een projectgroep samengesteld onder leiding van de havenmeester.

Inwoners worden hierbij niet meer geconsulteerd. Wel worden ondernemers die direct te maken krijgen met de maatregelen betrokken bij de planvorming. “We moeten kijken hoe we de beveiliging kunnen verbeteren zonder de hele haven op slot te gooien”, zegt Hogeveen.

In Harlingen brengt deze noodzakelijke maatregel namelijk extra uitdagingen met zich mee. “De haven is ook een plek waar Harlingers graag wandelen en waar bedrijven overdag een winkelfunctie hebben. Het is verweven met de samenleving en het toerisme. Je kunt niet zomaar overal een hek plaatsen.”

Dat geldt niet alleen voor internationale vrachtschepen die laden en lossen in de Industriehaven, maar ook bijvoorbeeld cruiseschepen die af en toe aanmeren of wachten in de Willemshaven. “Voor die wachtlocaties moeten we een oplossing vinden, zoals extra beveiliging of alternatieve plekken.”

Duikers in de haven
Partijen zoals politie, RIEC, marechaussee en douane delen inzichten over wat er in de haven en op het water gebeurt in het havenoverleg. Daarnaast bestaat de wens om weer een overlegstructuur voor het hele Waddengebied op te zetten. Hogeveen: “Je merkt dat elke instantie een stukje informatie heeft. Maar pas als je dat met elkaar deelt, dan krijg je een breed beeld.”

Hoewel de douane meldt intensief te controleren op mogelijke smokkelroutes, zijn er de afgelopen jaren in Harlingen en andere noordelijke havens geen drugsvangsten gedaan. Grote vangsten zijn er vooral in Vlissingen en Rotterdam.

Toch lijken de pakketjes die eerder deze maand met de noordenwind aanspoelden op de stranden van Vlieland en Ameland erop te wijzen dat ook langs de containerroute boven de Waddeneilanden drugssmokkel plaatsvindt. Er werd volgens de douane 54 kilo cocaïne in beslag genomen, met een straatwaarde van zo’n vier miljoen euro.

Begin dit jaar zorgde een mogelijk drugsgerelateerd incident in de Industriehaven van Harlingen voor veel reuring. Op 15 januari werd een verdachte situatie gemeld, maar agenten vonden niets. Later toonden camerabeelden personen in duikpakken en iemand met een pakket.

Twee dagen later werd een onderwaterscooter gevonden en in beslag genomen. De politie denkt dat het om drugssmokkel gaat en dat de personen in duikpakken ‘uithalers’ waren, maar concreet bewijs ontbreekt.

Het onderzoek werd in april gesloten. De camerabeelden blijven ontoegankelijk voor de pers.