Geen monumentenstatus voor ’t Meeuwtje: gemeente Harlingen houdt vast aan sloop

Het voormalige schoolgebouw ’t Meeuwtje, ook wel bekend als De Diamant, krijgt naar verwachting geen monumentenstatus. Het gemeentebestuur blijft vasthouden aan het voorgenomen sloopbesluit, vooral vanwege de noodzaak om waterberging te realiseren.

Dat blijkt uit antwoorden op schriftelijke raadsvragen van de PvdA. Het karakteristieke gebouw uit de wederopbouwperiode wordt door erfgoedkenners als bijzonder gezien.

In een rapport onderstreept historicus Bert Looper de architectonische, cultuurhistorische en stedenbouwkundige waarde van het pand. Toch vindt het college dat het pand geen landelijke zeldzaamheidswaarde heeft. Bovendien werd bij de sloopaanvraag in 2019 geen rekening gehouden met de erfgoedwaarde, en ook daarna is die niet leidend geweest in de afwegingen.

Tegengaan van wateroverlast
De locatie speelt volgens de gemeente een cruciale rol bij het tegengaan van wateroverlast in de wijk. In 2021 werd de Hugo de Grootstraat zwaar getroffen door extreme regenval.

De gemeente stelt dat sloop van het pand ruimte schept voor 3.720 kuub waterberging. Behoud van het gebouw zou die capaciteit beperken tot 875 kuub – een verlies dat volgens de gemeente niet elders in de buurt te compenseren is.

Alternatieve oplossingen, zoals ondergrondse opvang, zouden technisch mogelijk zijn, maar brengen hoge kosten met zich mee. Ook behoud van het pand zelf vraagt een forse investering: de renovatiekosten worden geraamd op minimaal een half miljoen euro. Zonder duidelijke maatschappelijke functie acht het college dat financieel niet verantwoord.

Wel erkent het college de cultuurhistorische betekenis van het pand. Toch is de conclusie helder: de realisatie van voldoende waterberging weegt zwaarder dan het behoud van het gebouw.

‘Kanarie in de kolenmijn’
Tijdens de raadsvergadering van 7 mei sprak erfgoedspecialist Looper zich uit voor behoud. Hij noemde het gebouw “het symbool bij uitstek van een stad die zich na de oorlog weer oprichtte, nieuwe wijken aanlegde, de jeugd opvoedde en vooral met hoop en optimisme de nieuwe tijd tegemoet ging”.

Volgens hem zal “monumentenstad Harlingen een lege bladzijde in haar geschiedenis creëren” als het schooltje verdwijnt.

Ook Chris Elsinga, voormalig bestuurslid van Vereniging Oud Harlingen, sprak zich tijdens die raadsvergadering krachtig uit: “Ik zie ’t Meeuwtje als de spreekwoordelijke kanarie in de kolenmijn. Harlingen heeft méér erfgoed dan alleen oude gevels, maar we hebben dat helemaal niet in beeld.”

Sloopaanvraag later dit jaar
Sloop van het gebouw en herinrichting tot waterberging worden mede bekostigd uit het gemeentelijk rioleringsplan (340.500 euro) en een rijkssubsidie van 113.500 euro, die uiterlijk in 2027 benut moet worden.

De sloopaanvraag wordt later dit jaar ingediend; zodra de bewoners zijn verhuisd, volgt de uitvoering.